Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, znane też jako nerwica natręctw

niedziela, 14 sierpnia 2022

:: Konsultacje i terapie z uzależnień online- umów najbliższy termin >

OCD

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD), zwane potocznie nerwicą natręctw, to choroba psychiczna. Której charakterystycznym objawem jest występowanie natrętnych myśli, czyli obsesji, lub przymus wykonania określonych czynności, czyli kompulsji. W większości przypadków pacjent walczy z objawami, co jest zadaniem niezwykle trudnym. W wyniku tej walki dochodzi często do rozwoju niepokoju, napadów lękowych, a nawet napięcia i przewlekłego stresu.

Szacuje się, że OCD dotyka nawet 2-3 proc. populacji, a jeśli występuje u członka rodziny, to ryzyko wzrasta do 10 proc. U kobiet występuje tak samo często jak u mężczyzn.

Choroba ta bardzo utrudnia życie chorym. Większość z nich ma trudności z nawiązywaniem relacji z innymi, wynikające z niskiego poczucia własnej wartości. Bardzo dużo osób doświadcza trudności w rodzinie, ale też nerwica natręctw utrudnia pracę zawodową – pojawiają się kłopoty z utrzymaniem lub podjęciem pracy oraz kontynuowaniem nauki.

Objawy dzieli się na uporczywe myśli, czyli obsesje, a także natrętne zachowania, czyli kompulsje. Mogą występować razem, albo osobno. Mają te objawy, czyli kompulsje i obsesje najczęściej związek z obszarami życia codziennego. Często wiążą się z obawa o niezamknięcie drzwi do mieszkania czy domu, albo zostawienie otwartego okna. Myśli takie powodują, że osoba chora sprawdza wielokrotnie wykonanie tej czynności przed wyjściem z domu. Może to być również chęć zrobienia czegoś, niepohamowana chęć, np. zrobienia czegoś niestosownego lub niewłaściwego, np. w kościele, lęk przed wykonaniem czynności lub doprowadzenie do agresywnego zachowania wobec bliskich. Może to być również myzofobia, czyli lęk przed zabrudzeniem się, albo bakcylofobia, czyli lęk przed bakteriami, kiedy osoba chora przesadnie myje wszystkie dotknięte przedmioty lub zbyt często myje ręce. Kolejnym może być wewnętrzny przymus prawidłowego ułożenia przedmiotów, czyli na przykład symetrycznie albo w odpowiedniej kolejności, przy okazji może dochodzić do nadmiernego gromadzenia przedmiotów. Pojawiają się ruminacje, czyli długie, przesadnie długie rozmyślanie nad każdą decyzją, co powoduje, że decyzja tak naprawdę nie zostaje podjęta. I w końcu, ciągłe powtarzanie jednej czynności lub ich złożonej sekwencji, która jest związana z przeświadczeniem, że jeśli nie zostanie wykonana, to stanie się coś złego, strasznego czy okropnego.

Co istotne, bardzo często oprócz podstawowych objawów, u pacjentów można zaobserwować zaburzenia depresyjne i lekowe, co wiąże się z obniżonym nastrojem i samooceną, ale też odrealnieniem i depersonalizacją.

W jaki sposób diagnozuje się OCD?

Do diagnozy i rozpoznania OCD niezbędna jest konsultacja z psychiatrą. Podczas badania lekarz przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad, czasem korzysta ze specjalnych kwestionariuszy oceniających nasilenie objawów.

Na ogół diagnoza w większości przypadków ma miejsce dopiero po wielu latach od wystąpienia pierwszych objawów. Średnio po dziesięciu latach życia z nerwicą natręctw zaczynają szukać pomocy, a jeszcze później zaczynają leczenie.

Do diagnozy nerwicy natręctw bierze się pod uwagę kilka czynników. Z jednej strony czy zachowania obsesyjno-kompulsywne zajmują co najmniej godzinę każdego dnia. Z drugiej strony czy w znaczący sposób zakłócają funkcjonowanie w społeczeństwie i życiu prywatnym.

Jeśli jest taka konieczność osoba jest też kierowana dodatkowo na badania krwi, aby ocenić ogólny stan zdrowia i wykluczyć ewentualne choroby. Czasem zlecane jest badania EEG, elektroencefalograficzne, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

U kogo może pojawić się nerwica natręctw i kiedy?

Nerwica natręctw może pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej jest rozpoznawana u dorosłych, młodych dorosłych. Jeśli zdarza się u dzieci, to przebieg jej jest podobny. Nerwica natręctw może występować z innymi zaburzeniami, np. tikami, zaburzeniami jedzenia, zaburzeniami lękowymi, epizodami depresyjnymi. Taka zależność występuje u 9 na 10 pacjentów.

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia nerwicy natręctw?

Oczywiście jako pierwsze wskazuje się czynniki genetyczne i środowiskowe. Jeśli w rodzinie ktoś chorował ryzyko się zwiększa. Wpływ mają również nieprawidłowości anatomiczne i zmiany funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Czasem obciążenie okołoporodowe może mieć wpływ, ale również przebyte infekcje, takie jak infekcja paciorkowcowa przebyta w dzieciństwie.

Leczenie nerwicy natręctw

Niestety bardzo często jest tak, że chorzy wstydzą się pójść do specjalisty i starają się sami jakoś sobie radzić czy walczyć z objawami. Bardzo ważne jest wsparcie bliskich.

Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych jest bardzo trudne, to w 75% przypadków przynosi poprawę. A terapia, a właściwie proces składa się z:

Terapii farmakologicznej, gdzie pacjent otrzymuje leki przeciwdepresyjne, takie jak SSRI (sertalina, paroksetyna, fluwokasmina,fluoksetyna) z zastosowaniem dawek większych niż w przypadku, leczenia z ich użyciem, depresji. W przypadku tików często dołącza się haloperidol, czy też risperidon.

Terapia, najczęściej terapia poznawczo-behawioralna, a także psychoterapia psychodynamiczna. Ta forma leczenia często skutkuje nauczeniem pacjenta, w jaki sposób ma sobie radzić z obsesjami, a dodatkowo jak unikać czynników je wywołujących.

Leczenie nerwicy natręctw jest procesem długoterminowym. Farmakoterapia może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Zdarza się, ze odstawienie leków nasila ponownie objawy, a wtedy należy wrócić do stosowania leków. Szacuje się, że u około 25% pacjentów występuje remisja lub całkowite wyleczenie.

Jak żyć z nerwicą natręctw?

Oczywiście najważniejsze jest uczestniczenie w procesie terapeutycznym i branie leków, jeśli tak zostanie zalecone.

Ale istotne jest również aby zadbać o odpoczynek, o spokój. Istotne jest robienie tego, co uspokaja i poprawia nastrój.

Zewnętrzna presja aby być najlepszym może dać w kość każdemu, a w przypadku osoby z nerwicą natręctw będzie po prostu nasilać objawy.

Warto znaleźć dla siebie coś, co pozwoli skoncentrować się na rzeczach istotnych, może to być mindfullnes, medytacja, joga czy modlitwa.

Ważne jest uświadomienie sobie, że myśli które się pojawiają, nie należą do nas, a jedynie są efektem OCD. Uważne obserwowanie siebie, akceptacja i przypominanie sobie o tym, że dana myśl nie jest nasza, pomoże stopniowo “wyciszyć” natrętne myśli i zmniejszyć częstość ich występowania.

 

 

Alicja Krawczyk
Psycholog 
Patktyk Terapii Krótkoterminowej Skoncentrowanej na Rozwiązaniu
Doradca Zawodowy

 

 

Bibliografia:

[1] W. Krzyszkowiak, M. Kuleta-Krzyszkowiak, and E. Krzanowska, “Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD) i zaburzeń powiązanych (OCRD)”, Psychiatr. Pol, vol. 53, no. 4, pp. 825–843, 2019, doi: 10.12740/PP/105130.

[2] M. Młynarczyk, “Techniki pracy z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym w terapii poznawczo-behawioralnej”, Acta Univ. Lodz. Folia Psychol., no. 22, pp. 33–54, Aug. 2018, doi: 10.18778/1427-969x.22.03.

[3] J. Rabe-Jabłońska, “Diagnoza i leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego ”, Psychiatria, vol. 4, no. 4, pp. 160–174, 2007.

[4] Y. C. Janardhan Reddy, A. Sundar, J. Narayanaswamy, and S. Math, “Clinical practice guidelines for Obsessive-Compulsive Disorder”, Indian J. Psychiatry, vol. 59, no. 5, pp. S74–S90, Jan. 2017, doi: 10.4103/0019-5545.196976.

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.