Epizod maniakalny – co to jest?

piątek, 23 września 2022

:: Konsultacje i terapia  online- umów najbliższy termin >

Mania

Mania, czyli epizod maniakalny objawiający się podwyższonym nastrojem, nadpobudliwością oraz zwiększoną aktywnością psychiczną, zmniejsza się też potrzeba snu.

Pojedynczy epizod może być uznany za część choroby dwubiegunowej, jeśli w przeszłości występowały inne epizody afektywne. Wzmożony nastrój trwa co najmniej kilka dni i przejawia się zwiększoną aktywnością towarzyską, dobrym samopoczuciem, gadatliwością, zwiększonym popędem seksualnym. Towarzyszy im często rozkojarzenie, zarozumiałość, zaburzenia koncentracji i rozdrażnienie. Objawy te zazwyczaj nie powodują wykluczenia z życia społecznego, ale wpływają funkcjonowanie społeczne.

Mania natomiast może przebiegać z objawami psychotycznymi lub bez nich. W przypadku epizodu manii bez objawów psychotycznych wzmożony nastrój nie jest adekwatny do sytuacji. A osądy są przesadnie optymistyczne, brak zahamowań w kontaktach towarzyskich, zawyżona samoocena, wzmożona energia i aktywność znacznie utrudniają funkcjonowanie. Występuje tendencja do impulsywnych decyzji, ekscentrycznych zachowań czy wydawania pieniędzy. Może towarzyszyć drażliwość lub agresja. Epizod tego typu trwa przynajmniej tydzień i uniemożliwia funkcjonowanie. W mani natomiast z objawami psychotycznymi, drażliwość i podejrzliwość mogą przekształcić się w urojenia prześladowcze, a podwyższona samoocena przekształcić się w urojenia wielkościowe. Urojenia zazwyczaj charakteryzuje treść wielkościowa lub religijna.

Objawy manii

Występują 4 grupy objawów:

• symptomy nastroju - ekspansywność lub euforia, pobudliwość a także rozdrażnienie.

• symptomy poznawcze – myśli maniakalne, które charakteryzują się np. niewiarą w ograniczenia i zdolności.

• symptomy motywacyjne – nadmierna aktywność chorego.

• symptomy somatyczne, fizyczne – ograniczoną potrzebę snu.

Jak diagnozuje się epizod maniakalny

Zgodnie z ustaleniami Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, mania to długotrwale podniesiony, ekspansywny lub drażliwy nastrój, trwający przynajmniej tydzień. Muszą wystąpić co najmniej trzy z objawów, aby zdiagnozować manię.

• zawyżone poczucie własnej wartości lub wielkości,

• zmniejszona potrzeba snu,

• gadatliwość, potok pomysłów,

• niemożność koncentracji uwagi,

• zwiększone zaangażowanie w czynności, które od razu przynoszą efekt,

• nadmierne zaangażowanie w przyjemne, potencjalnie lekkomyślne aktywności. 

Jeśli wystąpią opisane wyżej objawy konieczne jest zgłoszenie się do lekarza pierwszego kontaktu lub psychiatry, ale też do psychologa, który na podstawie rozmowy, wywiadu będzie mógł ustalić diagnozę.

• Skalę Manii Younga (Young Mania Rating Scale, YMRS).

• Kwestionariusz Objawów Hipomanii.

• Hypomiania Check List (HCL-32).

• Kwestionariusz Nastroju (Mood Disorder Questionnaire (MDQ).

 

Możliwe przyczyny epizodu maniakalnego

Jako możliwe przyczyny brane są pod uwagę obciążenia biologiczne, czyli genetyczne, zaburzenia równowagi neuroprzekaźników w mózgu i choroby somatyczne. Kolejnym czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu manii mogą być stresujące sytuacje w życiu, kontakty interpersonalne. Ale też zaburzenia rytmu około dobowego.

 

Leczenie manii

Leczenie zazwyczaj jest długotrwałe może trwać kilka czy kilkanaście lat. A najważniejsze jest to że terapia powinna być łączona i obejmować farmakoterapię, psychoterapię i psychoedukację.

Psychoterapia jest przydatna w czasie remisji i pozwala na rozwijanie umiejętności kontroli własnych działań.

Psychoedukacja daje możliwość poznania objawów związanych z zaburzeniem i prawidłowe ich rozpoznawanie, zwłaszcza w objawach poprzedzających nawrót.

Leczenie farmakologiczne polega na stosowaniu leków stabilizujących nastrój. W ostrych epizodach w celu redukcji zachowań agresywnych konieczne może być włączenie leków przeciwpsychotycznych. Zdarza się, że w ostrych stanach konieczna jest hospitalizacja, zwłaszcza jeśli występuje nasilenie myśli i zachowań samobójczych oraz zagrożenie dla innych.

Innym bardzo ważnym czynnikiem dla zdrowia pacjenta jest rodzina i bliscy, ze względu na to że to bliscy jako pierwsi są w stanie zauważyć objawy.

Przy wsparciu rodziny pacjenci łatwiej wracają do życia sprzed choroby. W trudnych momentach wsparcie rodziny może okazać się kluczowe.

 

Alicja Krawczyk
Psycholog 
Praktyk Terapii Krótkoterminowej Skoncentrowanej na Rozwiązaniu
Doradca Zawodowy

 

Źródła:

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. „Vesalius”, Kraków, Warszawa 2000

Dent J., Close H., Ryder J. Zaburzenia afektywne dwubiegunowe w: Bennett -Levy J., Butler G., Fennel M. i in. Oksfordzki podręcznik eksperymentów behawioralnych w terapii poznawczej, Alliance Press, Gdynia 2005

Czabała J.Cz. Podstawowe zaburzenia psychiczne w: Strelau J. (red.) Psychologia Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk 2002.

Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L. Psychopatologia. Zyski i S-ka, Poznań 2003;

Seligman M.E.P. Helplessness. W.H. Freema,& Co., San Francisco 1975.

www.who.un.org.pl

Lee Brosan, Brenda Hogan „ An intruduction to coping with depression” Robinson, London 2007

psychitria.bydgoszcz.eu

Sęk H., Psychologia Kliniczna t.2, PWN, Warszawa 2013;

Dalton L., Farrington A., Getting through depression with CBT: a young persons`s guide, Blue Stallion Publications Oxon, 2004;

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.