Czy można sobie poradzić ze swoją złością? - kilka słów o złości w ogóle

środa, 10 sierpnia 2022

:: Konsultacje i terapie z uzależnień online- umów najbliższy termin >

Złość

Złość jest emocją pojawiającą się niezależnie od naszej woli, powiązana jest z wegetatywną reakcją organizmu na niekorzystne okoliczności.

Pierwotnie ten mechanizm służył obronie w sytuacji zagrażającej mobilizował do walki lub ucieczki.

Obecnie okoliczności naszego życia są o wiele bardziej skomplikowane i złożone, a co się z tym wiąże pożądane stało się panowanie nad emocjami i reakcjami.

Niektórzy mylnie uważają, że to oznacza, że mamy tłumić pierwotne emocje jako te negatywne. Jednak zupełnie nie o to chodzi, dojrzałość polega na czymś zupełnie innym, a mianowicie na umiejętności poddania refleksji naszej złości i wyrażaniu jej w adekwatny sposób.

Złość jest emocją ale i złożonym stanem emocjonalnym. A składają się na nią: rozdrażnienie, wzburzenie, wrogość, nienawiść, ale i frustracja czy strach, bezradność czy poczucie utraty kontroli.

Złość, jako mieszanina wspomnianych wyżej składowych, pojawia się kiedy dzieje się coś, co narusza nasze granice czy ważne obszary naszego życia.

Przez wiele osób emocje związane ze złością uznawane są jako negatywne, ale w rzeczywistości są one nam bardzo potrzebne, jako pierwotna reakcja na poziomie wręcz fizjologicznym informują nas, że wydarzyło się coś, co nam w jakiś sposób zagraża, albo po prostu nie służy. Dodatkowa funkcja tych emocji jest taka, że po prostu mobilizują nas do zmiany tej niekorzystnej dla nas sytuacji, musimy coś zrobić.

Złość mogą wywoływać rozmaite rzeczy, sprawy, czy sytuacje. Ale to jest bardzo indywidualna kwestia co i z jaką siłą wywoła w nas złość. Wiąże się to z cechami naszego temperamentu, wyuczonymi reakcjami.

Zbyt silna skłonność do odczuwania złości czy słaba reaktywność mogą wynikać z aktualnej sytuacji życiowej, trudności, czy problemów psychicznych (np. niskiego poczucia własnej wartości) czy chorób (np. alkoholizm, depresja).

 

Jak objawia się złość?

Niezależnie od woli człowieka – pod wpływem bezpośredniej stymulacji nerwowej ze strony układu wegetatywnego i działania tzw. hormonów stresu, takich jak kortyzol i adrenalina.

  • przyspieszona akcja serca,
  • wzrost ciśnienia tętniczego,
  • przyspieszony oddech,
  • intensywniejsze pocenie się,
  • wrażenie ucisku w gardle, w żołądku,
  • zwiększone napięcie mięśni.

 

Poprawia się refleks, zwiększa się koncentracja uwagi, zdolność odczuwania bodźców (wzrokowych, słuchowych itd.), a zmniejsza się wrażliwość na ból. Dzięki temu jesteśmy gotowi bronić swoich spraw czy granic.

 

Sposoby na rozładowanie złości

  • Agresywne, czyli takie, kiedy nasza złość rani innych. Nawet jeśli nie jest to agresja fizyczna a werbalna (np. krzyk, wulgaryzmy, obelgi),
  • Asertywne, czyli takie, kiedy wyrażamy swoje emocje i potrzeby, ale nie naruszamy granic i godności innych osób,
  • Pasywne, kiedy odczuwane emocje tłumimy, skutkiem czego nie prowadzą one do rozwiązania problemu, a to powoduje w nas dyskomfort.

 

Jak można zapanować nad złością?

Kontrolowanie swojej złości, jest istotne z punktu widzenia społeczeństwa, ale to wcale nie oznacza tłumienia jej, czy eliminowania. Najlepszym wyjściem jest podejść do złości świadomie i po prostu ją przeżyć, odreagować a potem konstruktywnie rozwiązać problem czy sytuację, która wywołała tę złość.

Większość z nas odczuwa złość z powodu szeregu różnych sytuacji, które nas spotykają każdego dnia. Może to być za ciasny but, uciskająca gumka czy sprzedawczyni w sklepie.

 

Sposoby na złość

  • rozładowanie emocji – sport, aktywność fizyczna (pozwala uwolnić się od skumulowanego w ciele napięcia, ale też powoduje wydzielanie endorfin)

  • wizualizacja

  • relaksacja

  • wyciszenie i refleksja

  • rozmowa z zaufaną osobą

Sposoby na złość dają możliwość uniknięcia pochopnych decyzji i dają szansę na asertywne rozwiązanie problemu, który tę złość wywołał. Bardzo ważne jest aby nauczyć się wyrażania emocji, dzieje się to w procesie socjalizacji, ale można też wziąć udział w warsztatach czy treningach, które służą rozwojowi tych umiejętności. Ale pomocna też może okazać się psychoterapia, dzięki której można nauczyć się rozumieć swoją złość i konstruktywnie ją rozładowywać ale i wyrażać.

 

Co robić? Jak sobie pomóc?

Kiedy pojawi się złość, czyli jakaś sytuacja która ją wywołała, zastanów się czy ta osoba, faktycznie chciała cię zdenerwować? Czy miała to na celu? Czy filiżanka się potłukła, bo chciała cię zdenerwować?

Będzie to myśl wtórna: A może stało się przez przypadek, być może jestem zdenerwowany i wyjątkowo przewrażliwiony.

Uświadomisz sobie, że w życiu nie jest tak, że wszyscy i wszystko wokół ciebie, chce wyprowadzić cię z równowagi.

W następnej kolejności trzeba zastosować reduktory złości, czyli zachowania które pozwolą wyhamować impulsywne działanie.

 

Jakie mogą być reduktory?

  • głębokie oddechy,

  • liczenie wstecz (od 10 w dół)

  • wyobrażanie sobie przyjemnego miejsca,

  • Kolejnym etapem są myśli: „jeśli - to potem”.

Wywołujesz w pamięci konsekwencje jakie mogą cię spotkać, kiedy w określonych sytuacjach wybuchniesz złością.

np.

- jeśli uderzę szefa – mogę stracić pracę

- jak pokłócę się z mamą – to nie pomoże mi przy dzieciach

Teraz powinny pojawić się myśli uspokajające, którym towarzyszy zachowanie mające na celu odstąpienie od wybuchu.

- Myślisz – nie uderzę go, nie pozwolę się sprowokować, odejdę i wykonam polecenie, które mi dał

- Myślisz – nie naubliżam jej, zignoruję jej uwagi, odejdę i zajmę się swoimi sprawami

Odchodzisz, odwracasz się, zareagowałeś odpowiednio, czyli zasługujesz na nagrodę i powinieneś się nagrodzić, poradziłeś sobie, nie dałeś się sprowokować i wyprowadzić z równowagi.

Dasz radę! Prawda? Jeśli stosowałeś kiedykolwiek oddechy czy jakieś inne techniki, to tym razem spróbuj wszystkiego, postaraj się to połączyć i przećwicz to, aby łatwiej ci było poradzić sobie kiedy pojawi się kolejna sytuacja, która cię wywoła u ciebie złość.

 

Pamiętaj:

1. myśl wtórna (np. może nie chciał, to przypadek)

2. reduktor złości (np. głębokie oddechy)

3. myśli uspokajające (nie dam się sprowokować)

4. jeśli - potem (jeśli to zrobię, spotka mnie kara)

5. zachowanie powstrzymujące (odejście)

6. nagradzanie się samemu (jestem w porządku)

 

Nawet jeśli za pierwszym ani nawet za trzecim razem nie wszystko wyjdzie, nie wszystko ci się uda, to próbuj. Nie pozwól, żeby nadmiar złości zdominował twoje życie.

 

Alicja Krawczyk
Psycholog 
Patktyk Terapii Krótkoterminowej Skoncentrowanej na Rozwiązaniu
Doradca Zawodowy

Jak kupować? Wybierz produkt odpowiedni dla Ciebie Podaj nam swoje dane Dokonaj opłaty Aktywacja następuje w ciągu 24 godzin od momentu wpłaty środków

Jeżeli potrzebujesz natychmiastowej pomocy, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (Polska) lub udaj się do najbliższej jednostki pogotowia ratunkowego lub policji. Możesz również skorzystać z bezpłatnego kryzysowego telefonu wsparcia. Numer dla dorosłych tel. 116 123 (14:00-22:00), dla młodzieży tel. 116 111 (12:00-02:00). Nasz serwis nie jest przeznaczony dla osób znajdujących się w sytuacji zagrożenia życia.