Jak reagować, gdy podejrzewasz, że ktoś rozważa popełnienie samobójstwa?
wtorek, 10 września 2024
:: Konsultacje Skype online - umów najbliższy termin >
Jako psycholog, wiem, jak trudne i przerażające może być zetknięcie się z sytuacją, w której podejrzewasz, że ktoś bliski może rozważać popełnienie samobójstwa. To delikatny temat, który wymaga ogromnej empatii, uważności i zdecydowanego działania. Podjęcie odpowiednich kroków może uratować życie. Warto więc znać zasady postępowania i wiedzieć, jak skutecznie pomóc w takich sytuacjach.
Nie bagatelizuj sygnałów
Pierwszym krokiem jest zwrócenie uwagi na wszelkie oznaki, które mogą wskazywać na myśli samobójcze. Oto niektóre z nich:
-
Otwarte mówienie o chęci popełnienia samobójstwa – jeśli ktoś mówi, że chce skończyć ze swoim życiem, zawsze należy traktować to poważnie.
-
Zmiana w zachowaniu – wycofanie się z relacji społecznych, brak zainteresowania codziennymi aktywnościami, unikanie rozmów.
-
Utrata nadziei – osoba może wyrażać przekonanie, że nic w jej życiu się nie poprawi.
-
Nagłe porządkowanie spraw – np. rozdawanie swoich rzeczy, pisanie testamentu, zamykanie wszelkich zobowiązań.
-
Znaczne zmiany nastroju – może to być zarówno pogorszenie nastroju, jak i niespodziewane "uspokojenie" po okresie depresji, które wynika z podjęcia decyzji o samobójstwie.
Nie zawsze objawy są jednoznaczne, ale jeśli zauważasz u kogoś te sygnały, warto działać szybko i zdecydowanie.
Rozmawiaj otwarcie
Wiele osób obawia się poruszania tematu samobójstwa, myśląc, że może to nasilić takie myśli u osoby w kryzysie. Badania pokazują jednak, że rozmowa o samobójstwie nie powoduje pogorszenia sytuacji, a może przynieść ulgę i otworzyć drzwi do dalszej pomocy.
Kilka wskazówek dotyczących takiej rozmowy:
-
Zachowaj spokój i empatię – pozwól osobie wyrazić swoje emocje i słuchaj jej uważnie, bez oceniania.
-
Zadaj pytania wprost – na przykład: "Czy myślisz o samobójstwie?", "Czy masz plan, jak to zrobić?". Takie pytania mogą wydawać się trudne, ale pokazują, że traktujesz problem poważnie.
-
Nie neguj uczuć – unikaj mówienia rzeczy typu "Przestań, będzie lepiej" lub "Inni mają gorzej". Zamiast tego staraj się zrozumieć, co osoba czuje, mówiąc np. "Widzę, że jest ci bardzo trudno. Opowiedz mi o tym, co się dzieje".
Zapewnij wsparcie i poczucie bezpieczeństwa
Osoba w kryzysie emocjonalnym często czuje się osamotniona i bezradna. Twój czas i zaangażowanie mogą pomóc jej poczuć się mniej samotną w trudnych chwilach.
-
Bądź obok – czasami sama obecność może dać poczucie wsparcia. Nawet jeśli nie wiesz, co powiedzieć, bycie z osobą, która cierpi, jest bardzo ważne.
-
Ustal kroki działania – zachęć do skontaktowania się z profesjonalistą, takim jak psycholog, psychiatra czy terapeuta. Jeśli osoba nie jest w stanie tego zrobić, zaoferuj pomoc w umówieniu wizyty.
-
Nie zostawiaj osoby samej – w sytuacjach wysokiego ryzyka (jeśli osoba ma konkretny plan i dostęp do narzędzi samobójczych), nie zostawiaj jej bez opieki. Możesz poprosić kogoś o pomoc lub, w skrajnych przypadkach, wezwać służby ratunkowe.
Skontaktuj się z profesjonalistami
Pomoc specjalistyczna jest kluczowa. Możesz zaproponować osobie w kryzysie skontaktowanie się z psychologiem, psychiatrą lub inną osobą wykwalifikowaną do udzielania pomocy. W Polsce działają także infolinie kryzysowe, które oferują wsparcie psychologiczne 24 godziny na dobę, takie jak:
-
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży,
-
800 70 22 22 – Linia wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym.
Jeśli sytuacja jest nagląca, a osoba jest w bezpośrednim zagrożeniu, konieczne może być wezwanie pogotowia ratunkowego.
Dbaj o siebie
Pomaganie osobie z myślami samobójczymi jest emocjonalnie trudne i wyczerpujące. Nie zapominaj o własnym zdrowiu psychicznym. Jeśli czujesz, że sytuacja cię przerasta, poszukaj wsparcia – możesz skonsultować się z psychologiem lub terapeutą, aby omówić, jak sobie radzić w tej sytuacji.
Podejrzenie, że ktoś może rozważać popełnienie samobójstwa, jest sytuacją niezwykle poważną i wymaga natychmiastowego działania. Nie ignoruj sygnałów, rozmawiaj otwarcie i oferuj wsparcie, ale nie wahaj się też szukać pomocy u specjalistów. Czasem jedna rozmowa może uratować życie. Warto więc być czujnym i działać z empatią oraz rozwagą.
Jeśli Ty lub ktoś, kogo znasz, znajduje się w trudnej sytuacji emocjonalnej, nie zwlekaj – skontaktuj się z profesjonalistą lub zaufanym serwisem pomocy.
Otwarte mówienie o chęci popełnienia samobójstwa – jeśli ktoś mówi, że chce skończyć ze swoim życiem, zawsze należy traktować to poważnie.
Zmiana w zachowaniu – wycofanie się z relacji społecznych, brak zainteresowania codziennymi aktywnościami, unikanie rozmów.
Utrata nadziei – osoba może wyrażać przekonanie, że nic w jej życiu się nie poprawi.
Nagłe porządkowanie spraw – np. rozdawanie swoich rzeczy, pisanie testamentu, zamykanie wszelkich zobowiązań.
Znaczne zmiany nastroju – może to być zarówno pogorszenie nastroju, jak i niespodziewane "uspokojenie" po okresie depresji, które wynika z podjęcia decyzji o samobójstwie.
Zachowaj spokój i empatię – pozwól osobie wyrazić swoje emocje i słuchaj jej uważnie, bez oceniania.
Zadaj pytania wprost – na przykład: "Czy myślisz o samobójstwie?", "Czy masz plan, jak to zrobić?". Takie pytania mogą wydawać się trudne, ale pokazują, że traktujesz problem poważnie.
Nie neguj uczuć – unikaj mówienia rzeczy typu "Przestań, będzie lepiej" lub "Inni mają gorzej". Zamiast tego staraj się zrozumieć, co osoba czuje, mówiąc np. "Widzę, że jest ci bardzo trudno. Opowiedz mi o tym, co się dzieje".
Bądź obok – czasami sama obecność może dać poczucie wsparcia. Nawet jeśli nie wiesz, co powiedzieć, bycie z osobą, która cierpi, jest bardzo ważne.
Ustal kroki działania – zachęć do skontaktowania się z profesjonalistą, takim jak psycholog, psychiatra czy terapeuta. Jeśli osoba nie jest w stanie tego zrobić, zaoferuj pomoc w umówieniu wizyty.
Nie zostawiaj osoby samej – w sytuacjach wysokiego ryzyka (jeśli osoba ma konkretny plan i dostęp do narzędzi samobójczych), nie zostawiaj jej bez opieki. Możesz poprosić kogoś o pomoc lub, w skrajnych przypadkach, wezwać służby ratunkowe.
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży,
800 70 22 22 – Linia wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym.
Alicja Krawczyk
