Autyzm i ADHD – co mają ze sobą wspólnego?
wtorek, 22 kwietnia 2025
:: Konsultacje Skype online - umów najbliższy termin >
Choć ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) i autyzm (zaburzenia ze spektrum autyzmu) to odrębne diagnozy neurobiologiczne, coraz więcej mówi się o tym, jak wiele wspólnych cech i trudności łączy osoby z obu tych spektrów. W praktyce diagnostycznej bardzo często zdarza się, że ktoś otrzymuje diagnozę jednej z tych trudności, a po czasie zaczyna dostrzegać u siebie również drugą – lub wręcz od początku cechy te się przeplatają.
Neurotypowe różnice, ale podobne doświadczenia
ADHD i autyzm to dwa różne neurotypy. Oznacza to, że mózgi osób z tymi diagnozami przetwarzają informacje, emocje i bodźce w inny sposób niż osoby neurotypowe. Różnice te wpływają m.in. na:
-
sposób komunikacji,
-
sposób reagowania na bodźce,
-
relacje społeczne,
-
funkcjonowanie w codziennym życiu.
Cechy wspólne autyzmu i ADHD
Poniżej przedstawiamy niektóre z obszarów, w których osoby z ADHD i osoby w spektrum autyzmu mogą mieć podobne doświadczenia:
🔹 Trudności z koncentracją i przetwarzaniem bodźców
Zarówno osoby z ADHD, jak i te w spektrum autyzmu mogą mieć trudności z utrzymaniem uwagi – zwłaszcza w sytuacjach przeciążenia sensorycznego, stresu lub przy braku jasnej struktury. W obu przypadkach mogą występować zarówno momenty „zawieszenia”, jak i hiperfokusu.
🔹 Nadwrażliwość i podwrażliwość sensoryczna
Osoby z ADHD i autyzmem często zgłaszają trudności z przetwarzaniem bodźców – mogą być np. nadwrażliwe na dźwięki, zapachy, światło, dotyk lub temperaturę. U niektórych osób występuje również podwrażliwość, czyli mniejsze odczuwanie bodźców i poszukiwanie ich (np. intensywne ruchy, mocny nacisk).
🔹 Impulsywność i trudności z regulacją emocji
Choć mechanizmy mogą się różnić, zarówno u osób z ADHD, jak i w spektrum autyzmu mogą pojawiać się wybuchy emocjonalne, szybkie zmiany nastroju, trudności z hamowaniem impulsów czy silne reakcje na stres.
🔹 Potrzeba przewidywalności i trudności ze zmianami
Osoby z ADHD i autyzmem mogą źle znosić nagłe zmiany w planie, niespodzianki czy brak jasnych oczekiwań. Dla jednych będzie to powód do frustracji, dla innych – do silnego lęku.
🔹 Wyzwania w relacjach społecznych
Niepewność w kontaktach, trudności w odczytywaniu niewerbalnych sygnałów, skłonność do dosłownego myślenia, problem z utrzymaniem dłuższej konwersacji – to cechy, które mogą występować w obu przypadkach, choć z innych powodów.
🔹 Zmęczenie społeczne i przeciążenie
Zarówno osoby z ADHD, jak i osoby autystyczne często po intensywnym kontakcie społecznym odczuwają silne zmęczenie, potrzebują czasu w samotności, by się zregenerować, i mogą doświadczać tzw. maskowania, czyli dostosowywania się do otoczenia kosztem własnego komfortu.
ADHD i autyzm jednocześnie? To możliwe!
Dawniej diagnozy te traktowano jako wzajemnie się wykluczające. Dziś wiemy, że można mieć zarówno ADHD, jak i być w spektrum autyzmu – i że taka współwystępowalność nie jest rzadka. Badania sugerują, że nawet 30–80% osób z jedną z tych diagnoz może wykazywać objawy drugiej.
Dlatego tak ważna jest diagnoza różnicująca, która pozwala lepiej zrozumieć, z jakimi trudnościami naprawdę mamy do czynienia i jak najlepiej wspierać daną osobę.
Diagnoza to zrozumienie – nie etykieta
Jeśli masz diagnozę ADHD, ale czujesz, że „to jeszcze nie wszystko”…
Albo jeśli podejrzewasz u siebie autyzm, ale boisz się, że „za dobrze sobie radzisz”, by to było możliwe…
– warto przyjrzeć się sobie bliżej.
W naszej poradni wykonujemy diagnozy ADHD i spektrum autyzmu u dorosłych, również w sytuacjach współwystępowania obu tych trudności.
📩 Zapraszamy do kontaktu – konsultacja może być pierwszym krokiem do większej jasności i ulgi.
Alicja Krawczyk
psycholog >
Terapeuta SFBT
Diagnoza spektrum autyzmu
Diagnoza ADHD
