Dlaczego dziecko z ADHD nie słucha? To nie jest brak szacunku!
wtorek, 11 lutego 2025
:: Konsultacje Skype online - umów najbliższy termin >
Czy masz wrażenie, że Twoje dziecko z ADHD po prostu Cię nie słucha? Że mówisz coś kilkukrotnie, a ono nadal nie reaguje? A może słyszy Cię dopiero wtedy, gdy podniesiesz głos?
Jeśli tak, to nie jesteś sam. Wielu rodziców dzieci z ADHD doświadcza tych samych trudności i zastanawia się: Czy moje dziecko mnie ignoruje? Czy to brak szacunku?
Odpowiedź jest jasna: nie. Dziecko z ADHD nie ignoruje Cię celowo – jego mózg po prostu działa inaczej. Aby lepiej zrozumieć, co się dzieje, musimy przyjrzeć się mechanizmom uwagi i przetwarzania bodźców u dzieci z ADHD.
Jak działa uwaga u dziecka z ADHD?
ADHD to nie tylko nadpobudliwość. To także zaburzenie uwagi, a dokładniej – jej regulacji. Dzieci z ADHD nie mają problemu z percepcją słuchową, ale ich mózg nie zawsze priorytetyzuje bodźce w sposób, jaki byśmy tego oczekiwali.
🔹 Uwaga mimowolna vs. uwaga dowolna
- Uwaga mimowolna – to ta, którą kieruje bodziec z otoczenia, np. głośny dźwięk, migoczące światło, ktoś, kto nagle krzyknie.
- Uwaga dowolna – to świadome skupienie się na czymś, np. na rozmowie z rodzicem czy nauczycielem.
Dzieci z ADHD nie potrafią automatycznie przełączać się między tymi rodzajami uwagi. Jeśli np. telewizor jest włączony w tle, a Ty coś mówisz, mózg dziecka może „zatrzymać się” na telewizorze i kompletnie nie zarejestrować Twoich słów.
🔹 Nadmiar bodźców – mózg ADHD nie filtruje informacji
Nasze mózgi nieustannie filtrują bodźce – np. gdy jesteś w restauracji, słyszysz rozmowy innych ludzi, ale potrafisz skupić się na osobie, z którą rozmawiasz.
Mózg dziecka z ADHD nie filtruje bodźców w ten sam sposób. Może ono jednocześnie rejestrować:
✅ Twój głos,
✅ dźwięki ulicy,
✅ zapach obiadu,
✅ myśl o tym, co wydarzyło się w szkole,
✅ swędzenie skóry pod koszulką.
To sprawia, że Twoje słowa mogą zwyczajnie zgubić się w tym natłoku bodźców.
🔹 Hiperfokus – gdy dziecko nie słyszy, bo jest „wciągnięte” w coś innego
Wiele dzieci i dorosłych z ADHD doświadcza hiperfokusu – stanu głębokiego skupienia na czymś interesującym.
Jeśli dziecko buduje coś z klocków LEGO, czyta książkę albo gra na komputerze, może całkowicie odciąć się od otoczenia. Wtedy nawet powtarzane komunikaty nie przebiją się do jego świadomości.
To nie ignorowanie – to biologiczny mechanizm działania mózgu ADHD.
Co dzieje się w mózgu dziecka z ADHD?
Aby zrozumieć, dlaczego dziecko z ADHD nie słucha, warto spojrzeć na to, co dzieje się w jego mózgu.
🔹 Zaburzenia funkcji wykonawczych – część mózgu odpowiedzialna za planowanie, organizację i uwagę działa inaczej.
🔹 Problemy z przełączaniem uwagi – dziecko może usłyszeć początek Twojego zdania, ale nie dokończyć jego przetwarzania, bo w tym czasie jego mózg skupił się na czymś innym.
🔹 Opóźniona reakcja na bodźce – czasem dziecko rzeczywiście usłyszało, ale jego mózg potrzebuje chwili na przetworzenie informacji.
Jak skutecznie komunikować się z dzieckiem z ADHD?
Zamiast powtarzać wielokrotnie „Mówiłam ci już pięć razy!”, warto zastosować techniki dostosowane do działania mózgu ADHD.
💡 Skuteczne strategie:
✅ Najpierw przyciągnij uwagę – np. dotknij ramienia dziecka, użyj jego imienia: „Kuba, popatrz na mnie”.
✅ Ogranicz ilość słów – krótkie, konkretne polecenia: „Załóż buty” zamiast „Kochanie, musimy już wychodzić, proszę, załóż buty, bo jesteśmy spóźnieni”.
✅ Unikaj komunikacji na odległość – dziecko łatwiej skupi się na rozmowie twarzą w twarz.
✅ Poproś o powtórzenie – „Co teraz zrobisz?”. To pomaga upewnić się, że dziecko usłyszało i zrozumiało.
✅ Używaj wizualnych przypomnień – obrazki, karteczki, checklisty pomagają dziecku pamiętać o zadaniach.
🚫 Czego unikać?
- Długich wykładów – ADHD sprawia, że uwaga szybko się rozprasza.
- Podnoszenia głosu – jeśli dziecko jest w hiperfokusie, może to nie pomóc.
- Założenia, że „ono po prostu nie chce” – ADHD to zaburzenie neurologiczne, a nie kwestia braku chęci czy szacunku.
Jak można poprawić zdolność słuchania?
Choć ADHD nie da się „wyleczyć”, można stosować strategie wspierające:
🧠 Trening uwagi – np. zabawy wymagające skupienia, jak „Simon mówi”.
📅 Plan dnia – ustalona rutyna zmniejsza chaos i pomaga lepiej organizować myśli.
⏳ Techniki regulacji emocji – jeśli dziecko łatwo się frustruje, warto uczyć je sposobów na uspokojenie.
🏃♂️ Aktywność fizyczna – ruch poprawia koncentrację.
Dziecko z ADHD nie ignoruje Cię celowo – jego mózg działa inaczej.
🔹 Kluczowe wnioski:
✔️ ADHD to nie brak chęci czy szacunku, ale trudności w regulacji uwagi.
✔️ Sposób przekazywania komunikatów ma ogromne znaczenie.
✔️ Stosowanie krótkich, jasnych instrukcji poprawia skuteczność komunikacji.
✔️ Strategie wspierające mogą znacząco ułatwić życie dziecka i rodzica.
Rodzicu, nie zniechęcaj się! Twoje dziecko potrzebuje Twojego zrozumienia i wsparcia. ❤️
Masz doświadczenie z tym problemem?
Alicja Krawczyk
psycholog >
Terapeuta SFBT
